Көркем әдебиет жанрының түрлері көп, сол жанр түрлерін өмірлік серігіне айналдырған талай майталмандарды білеміз. Соның ішінде қазақ әдебиетіне детектив жанрының негізін қалаған, әдебиет төріне жаңа леп әкелген Кемел Тоқаев атамыз жайлы сыр шерткен едім. Кемел атамыздың еңбектерінен нағыз отанға деген сүйіспеншілік пен патриотизм, ерлік ізін көреміз. Біз, жас ұрпақ, атамыздың атын ардақтап, еліміздің адал азаматы болып өсуіміз керек.
Жазу-бұл уақыт шеңберінен шығып, әртүрлі мәдениеттер мен ұрпақтардың адамдарын біріктіретін өнер түрі. Бұл өнердің негізінде оқырмандарды өз сөздерімен баурап алатын тамаша жазушы, өрнекше беріп жатыр. Кемел жазушы детектив шеберлікті, шығармашылықты және өз жұмысының тақырыбын терең түсінуді қоса алғанда, дағдылардың ерекше үйлесіміне ие.
Осы үйлесімдіктерді үйлестіре білген детектив жанрының атасы – Кемел Тоқаев. Міне, осылай қазақтың алғашқы детектив жанрын тудырған Кемел Тоқаев атамтуралы ой қозғамақпын. Кемел Тоқаев Алматы облысы Қаратал ауданында 1923 жылы туған. Ұлы Отан соғысының ардагері, жазушы…
Детектив әдебиет әлемі әрдайым оқырмандарды өзінің қызықты әңгімелерімен, түсініксіз басқатырғыштарымен және шындықты тынымсыз іздеуімен таң қалдырды.Қазақстандық детектившілер өздерінің ерекше көзқарастарымен, мәдени әсерімен және оқырмандарды қылмыстарды ашудың жұмбақ әлеміне батыру қабілетімен ерекшеленеді.
Қазақстанда детективтік әдебиеттің пайда болуы Кемел атамыздан бастау алады. Қазақстандық детектив жанрында ерекше орын алып, алғаш детектив жанрын енгізе білген, өздерінің ерекше таланты мен шығармашылығын көрсеткен. Ол өз әңгімелері арқылы оқырмандарға қазақ мәдениетінің, қоғамының және тарихының қыр-сырын тереңдетуге мүмкіндік береді. Кемел жұмбақ пен күдіктің әмбебап тартымдылығын жергілікті талғамымен шебер үйлестіріп, көңіл көтеретін, сынайтын және жарықтандыратын туындылар жасады. Қазақ әдеби сахнасы дамып келе жатқандықтан, қазақ детектив жазушыларының болашақ ұрпақтары жанрды одан әрі байытып, адам болмысы туралы түсінігімізді кеңейтіп, сонымен бірге бізді өзінің қызықты әңгімелерімен баурап алатыны сөзсіз.
Кемел атамыздың шығармаларында техникалық шеберліктен басқа, идеалды жазушының туа біткен шығармашылық сезімі бар. Ол заттарға ерекше көзқараспен және жанды қиялмен қарайды, бұл оғанерекше және қызықты әңгімелер жасауға мүмкіндік береді. Ол ойдан шығарылған әлем құрып жатыр ма, әлде нақты өмірдегі оқиғаларды зерттеп жатыр ма, мінсізжазушы өз шығармашылығына жаңа және инновациялық көзқарас әкеледі. Оның шығармашылығы – көрнекті әдеби жетістіктерге жол ашатын кілт.
Қарымды қаламгер тек тіл мен шығармашылықты меңгеріп қана қоймай, оның тақырыбын терең түсінген. Оның нәтижесінде өшпес із қалдыраған ақпараттық және ойландыратын “Түнде атылған оқ”, “Қастандық”, “Арнаулы тапсырма”, “Соңғы соққы”, “Солдат соғысқа кетті” шығармалар пайда болды.
Оның маңызды қасиеттерінің бірі-оның оқырмандарымен эмоционалды байланыс орнату қабілеті. Өз сөздерімен ол эмпатия, күлкі және көз жасын тудырады. Олар жүректі ауыртатын трагедия немесе әсерлі мінсіз жазушы адамның эмоцияларын туа біткен түсінеді және оларды күшті әсер ету үшін қалай пайдалану керектігін біледі.
Кемел Тоқаев – әдеби әлемде сирек кездесетін асыл тас. Ол тілді дәл меңгерудің техникалық дағдыларына, түпнұсқа және қызықты оқиғаларды құрудың шығармашылық қабілетіне, сондай-ақ оқырмандарын ағартуға және ақпараттандыруға мүмкіндік беретін білімге ие. Олардың сөздері шабыттандыратын, сынайтын және өмірді өзгертетін күшке ие. Өзінің экспрессиялық шеберлігінің арқасында жазушы әдеби пейзажда, сондай-ақ өз аудиториясының жүрегі мен санасында өшпес із қалдырады. Ол қиялдың катализаторы, арман сәулетшісі.
Қорытындылай келе, Кемел атамыздан бастау алып қалыптасқан детектив жанры бүгінгі таңда даму өрісіне түсіп, қолданысы кең жанр түріне айналды. Қазір осы жанр аясында қаламгерлер шығармалар тудырып, қазақ әдебиетінің қорын арттырып жатыр. Детектив жанры – адамның қиял ұшқырын шыңдайтын, түрлі эмоциялар сыйлайтын жанр. Алаңдау, қобалжу, қуану, қайғыру сезімдері түйісетін жанр – детектив жанры. Менің ойымша, бұл жанр адамды кітап әлеміне толықтай ертіп әкете алатын, шын сезім беретін, адам қиялына еркіндік сыйлайтын маңызды жанр түрі. Бұл жанрдың қазақ әдебиетінің төрінен орын алғанына, өрісі кең таралғаны үшін Кемел атамызға қарыздармыз. Қазіргі таңда Кемел атамыздың ізіне түсіп, детектив шығармаларды өмірге әкеліп жатқан жазушылар аз емес. Күн сайын артып, қазақ әдебиеті толыға түсуде. Сондықтан, қазақтың маңдайына біткен Кемел атамыздай тұлғалар көп болса деймін.